Tính từ ca khúc đầu tay ký bút danh Đông Quân đến nay, nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đã có 60 năm gắn bó với âm nhạc. Những sáng tác của nhạc sĩ Ngô Thụy Miên quen thuộc với nhiều thế hệ công chúng, nhưng ít ai biết rằng phần lớn giai điệu ấy đều được viết từ một nguồn cảm hứng bất tận và cho một đối tượng thẩm mỹ duy nhất, chính là người vợ Đoàn Thanh Vân.
Nhạc sĩ Ngô Thụy Miên tên thật là Ngô Quang Bình, sinh ra tại Hải Phòng. Khi được 6 tuổi, ông theo gia đình vào Sài Gòn định cư. Hiệu sách Thanh Bình của người cha, đã khơi dậy và nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật đối với Ngô Thụy Miên. Sau một thời gian theo học nhạc với nhạc sĩ Đỗ Thế Phiệt và nhạc sĩ Hùng Lân, chàng trai Ngô Quang Bình bắt đầu chinh phục công chúng với bút danh Ngô Thụy Miên.
Khi vào Trường Âm nhạc Sài Gòn, Ngô Thụy Miên đã tương phùng nữ sinh Đoàn Thanh Vân, con gái của tài tử Đoàn Thanh Mậu nổi tiếng bậc nhất trên màn ảnh Sài Gòn thập niên 60 của thế kỷ trước. Hình ảnh Đoàn Thanh Vân khiến trái tim Ngô Thụy Miên 17 tuổi đã rung động thành ca khúc “Chiều nay không có em” thay cho lời tỏ tình: “Không có em đời mình, sao vắng vui/ Cuộc tình như lá khô, mộng mơ cơn mê chiều/ Không có em đôi mắt buồn nào đợi chờ/ Xin cho nhau lời vỗ về, sao đành quên đi ngày tháng đó”.
Những ngày hẹn hò với Đoàn Thanh Vân được Ngô Thụy Miên đánh dấu bằng ca khúc “Mùa thu cho em” rạo rực: “Nắng úa dệt mi em/ Và mây xanh thay tóc rối/ Nhạt môi môi em thơm nồng/ Tình yêu vương vương má hồng/ Sẽ hát bài cho em, và ru em yên giấc tối/ Ngày mai khi mưa ngang lưng đồi/ Chờ em, anh nghe mùa thu tới”.
Nhạc sĩ Ngô Thụy Miên rất hâm mộ dòng nhạc tiền chiến, nên những ca khúc khởi nghiệp của Ngô Thụy Miên có màu sắc tương đối giống lớp nhạc sĩ tiền bối. Tuy nhiên, âm nhạc Ngô Thụy Miên đã định hình phong cách riêng, sau một loạt ca khúc phổ thơ Nguyên Sa như “Áo lụa Hà Đông”, “Paris có gì lạ không em” hoặc “Tuổi mười ba”.
Nếu như việc phổ nhạc cho thơ Nguyên Sa là mối duyên thơ - nhạc, thì cuộc tình với Đoàn Thanh Vân là mối duyên đời - nhạc của Ngô Thụy Miên. Những xao xuyến lứa đôi đã làm thăng hoa âm nhạc Ngô Thụy Miên, mà ca khúc “Mắt biếc” ông viết tặng người yêu Đoàn Thanh Vân được đón nhận nồng nhiệt ngay từ khi ra đời: “Nhớ tới năm xưa bên nhau/ Bước trong chiều mưa phím ru nhẹ đưa/ Bến cũ đam mê say sưa/ Lá thu còn rơi người xa vắng người/ Mắt biếc năm xưa nay đâu/ Cánh sao còn đây tóc mây nào bay/ Phố vắng mênh mang mưa rơi/ Ước mơ nào nguôi tình đã phai rồi”.
Năm 1973, Ngô Thụy Miên và Đoàn Thanh Vân đính hôn. Đám cưới của họ dự định sẽ tổ chức sau khi Đoàn Thanh Vân tốt nghiệp đại học. Thế nhưng, sự kiện 30/4/1975 đã thay đổi nhiều điều. Đoàn Thanh Vân theo cha mẹ di cư sang Mỹ, mà không kịp nói lời giã biệt vị hôn thê.
Nhạc sĩ Ngô Thụy Miên thổ lộ: “Một sáng tác mà tôi rất yêu quí, có mang một chút hình ảnh thời sự, đó là bài "Em còn nhớ mùa xuân”. Đó là tình khúc duy nhất tôi đã viết ở Sài Gòn sau tháng 4/1975 trong nỗi nhớ một người bạn gái đã ra đi, và giữa những biến chuyển xảy ra quanh mình. Bản nhạc nhắc đến những kỷ niệm đẹp của chúng tôi một thời thơ mộng”.
Ca khúc “Em còn nhớ mùa xuân” được nhiều ca sĩ trình diễn ở hải ngoại, rồi sau đó lại tiếp tục chinh phục người yêu nhạc trong nước: “Những thành phố em sẽ đi qua/ Đây Paris, đây Luân Đôn, đây Vienne/ Nhưng có đâu bằng Sài Gòn hôm qua/ Nhưng có đâu bằng Sài Gòn mai sau/ Em có mơ ngày hát câu hồi hương”.
Khi chắc chắn người yêu đã không thể “hát câu hồi hương” như mình hy vọng, nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đã vượt đại dương để đi tìm người phụ nữ đã cùng mình ước thề gắn kết. Thật may mắn, họ cũng đã tìm được nhau. Năm 1979, Ngô Thụy Miên và Đoàn Thanh Vân tổ chức lễ cưới tại bang California, Mỹ.
Chuỗi ngày hòa nhập nơi đất khách cũng đầy gian nan. Nhạc sĩ Ngô Thụy Miên không còn hứng thú các hoạt động biểu diễn trên sân khấu, nên chọn cách đi làm công nhân như một người Việt bình thường mưu sinh xứ người. Vợ chồng Ngô Thụy Miên dọn đến thành phố Olympia của bang Wasington, Mỹ để sinh sống với không ít muộn phiền và lo toan.
Nhìn vào số lượng ca khúc của Ngô Thụy Miên phổ biến sâu rộng trong đời sống, ai cũng ngỡ ông sáng tác rất nhiều. Thực tế, như nhạc sĩ Ngô Thụy Miên tự tổng kết, ông chỉ sáng tác hơn 60 ca khúc. Có khi vài ba năm ông mới có cảm hứng để viết một ca khúc. Và quan trọng hơn là có nhiều ca khúc ra đời mà Ngô Thụy Miên cũng không có ý định công bố.
Chẳng hạn, ca khúc “Riêng một góc trời” chỉ được Ngô Thụy Miên hát cho vợ suốt nhiều năm, sau đó ca sĩ Tuấn Ngọc mới đến tận nhà để xin được thu âm và lan tỏa cực nhanh vào công chúng: “Tình yêu như nắng, nắng đưa em về, bên dòng suối mơ/ Nhẹ vương theo gió, gió mang câu thề, xa rời chốn xưa/ Tình như lá úa, rơi buồn, trong nỗi nhớ/ Mưa vẫn mưa rơi, mây vẫn mây trôi, hắt hiu tình tôi”.
Vợ chồng Ngô Thụy Miên – Đoàn Thanh Vân hiếm muộn con cái, nhưng đi đâu cũng có nhau. Thỉnh thoảng họ cùng hát lại những ca khúc một thời thanh xuân của mình để vỗ về cuộc tình trăm năm.
Với nhạc sĩ Ngô Thụy Miên, tình đầu cũng là tình cuối, thủy chung và son sắt như ca khúc “Bản tình cuối” mà ông viết cho người bạn đời: “Mưa có rơi và nắng có phai/ trên cuộc tình yêu em ngày nào/ Ta đã yêu và ta đã mơ, mơ trăng sao đưa đến bên người/ Một lần gặp gỡ đã như quen thuở nào/ Một lần gặp gỡ nhưng tình đã xa xưa”.
Sa Long Long Anh Ba Theo:nongnghiep.vn @nêu bật
